Schnitzler

De eenzame weg of de egoïsten

't Barre Land is van mening dat Schnitzler één der lichtvoetigen is, dat zijn stukken tragi-komedies zijn, en dat ze als zodanig opgevoerd dienen te worden. Er is een grote kans dat ’t Barre Land het oeuvre van Schnitzler blijft ensceneren zo lang het gezelschap bestaat – evenals het repertoire van Tsjechov, Beckett en Perec.

Na Anatol en de verstrengelde monologen lt. Gustl & mej. Else, speelt het gezelschap nu: De eenzame weg of de egoïsten. Een weerzien van oude vrienden, voorbijgangers in elkaars leven en een samenspraak van oost-indische gesprekken, onder het motto: "Veel bekennen betekent meestal een arglistiger bedrog dan alles verzwijgen." . Voor de gelegenheid wordt het ensemble aangevuld met Ellen Goemans.

In 1900 noteerde Schnitzler als mogelijk thema voor een stuk:

'Vrijgezellen. te schilderen: iemand die altijd van zich liet houden, niets teruggaf en de mensen alleen gebruikte. Nu zijn grote eenzaamheid, grenzend aan vertwijfeling. Hij wil trouwen, zelfs als hij vermoedt dat ze hem zal bedriegen. Maar hij heeft nog iemand. Zijn vriend: "Ik weet zelf eigenlijk niet waarom ik je altijd zo graag heb gezien."'

Datzelfde jaar maakte hij een aantekening om een ander thema uit te werken:

'De echte vader vindt zijn zoon, wonend bij iemand die de zoon voor zijn vader houdt. Jaloers, vertelt hij het aan de zoon. Maar de zoon houdt zo van zijn pleegvader, dat hij, uit angst dat de pleegvader achter de waarheid komt, de echte vader doodt.'

In 1903, tijdens een vakantie in Lugano, voegt hij de twee thema's samen onder de werktitel  De egoïsten. Op 13 februari 1904 vindt in Berlijn de eerste opvoering plaats van het stuk als De eenzame weg.

van/met/door : van den berg/bosch/nieuwerf/driessen/goemans/ligthartschenk/de wijs/bakkeren/diepenbrock  Lees verder »

lt.gustl-mej.else van Arthur Schnitzler

De lente komt gauw- over een paar dagen is het zover. Lelietjes van Dalen, viooltjes - jammer dat ik er niet meer van zal genieten. (Luitenant Gustl, 1900)

Geheimzinnige zelfmoord van een jongedame uit de Weense kringen. Slechts gekleed in een zwarte avondmantel werd het mooie meisje dood aangetroffen op een ontoegankelijke plek op de Cimone delle Pala... Maar misschien vinden ze me niet... Of pas volgend jaar. Of nog later. Vergaan. Als skelet..
(Juffrouw Else, 1924)

Gustl, Weens officier, denkt zich van het leven te moeten beroven na een belediging door een banketbakker in de garderobe van de opera. Juffrouw Else, op vakantie in de bergen, moet zichzelf verkopen om haar vader te behoeden voor een financiële ondergang.
Ongecensureerde gedachten, erotische associaties en theatrale doodswensen van twee jonge mensen in een overspannen toestand.

Vincent van den Berg (Lt. Gustl) en Margijn Bosch (Mej. Else) spelen hun monologue intérieures.
Als eerste Duitstalige auteur schrijft Arthur Schnitzler zogenaamde 'monoloog novelles' waarin hij consequent de subjectieve en ongecontroleerde gedachten van zijn personages volgt. Als 'grote' navolgers moeten in dit verband Berlin Alexanderplatz (1929) van Alfred Döblin èn Huwelijksleven(1929-1939) van David Vogel worden genoemd.

In 1900 publiceert Schnitzler - zelf reserveofficier - Luitenant Gustl, een dodelijke satire op het militaire denken en de erecodes van de Weense burgerij. Vierentwintig jaar, en een wereldoorlog later, presenteert hij met Fräulein Else een vrouwelijke variant. De tekst wordt onmiddellijk geroemd om het fijnzinnige psychologische inzicht, maar er worden voorzichtig kanttekeningen geplaatst bij de inhoud. Is de mens na de Grote Oorlog niet veranderd? Schnitzler schrijft als reactie "dat zich in het denken van afzonderlijke mensen nog niet de kleinste verandering had voltrokken”.

van/door/met: Margijn Bosch, Vincent van den Berg en ‘t Barre Land  Lees verder »

Educatie-artikel: Over Anatol

In de zomer van 2005 maakte ´t Barre Land zes eenakters van Anatol, het eerste toneelstuk van Arthur Schnitzler dat uit zeven eenakters bestaat. Winter 2006 voltooiden we de laatste eenakter en staat Anatol op ons repertoire. Schnitzler leefde in Wenen in de tweede helft van de negentiende eeuw. Op deze pagina vind je meer over deze tegenstrijdige eeuw en over zijn werk. Ook komen een aantal ideeën langs die ´t Barre Land hebben gevoed bij het maken van de voorstelling.

Arthur Schnitlzer: bourgeois en bohémien  Lees verder »

Meer over:

Tekstuitgaven

In maart 2012 verscheen Koning Lear (ISBN: 978-90-6169-539-4) vertaald door Erik Bindervoet & Robbert-Jan Henkes. Shakespeare's tragedie wordt door de Harmonie uitgegeven in de serie Klassiek Geïllustreerd, met prenten van Aart Clerkx. De uitgave zal te verkrijgen zijn in de betere boekhandel net als de in de zelfde fraaie serie uitgegeven vertalingen van Hamlet van William Schakespeare (ISBN: 978-90-6169-612-4) en De laatste dagen der mensheid van Karl Kraus (ISBN:978-90-6169-888-3).  Lees verder »

Trailer De eenzame weg

November 2011 speelde De eenzame weg of de egoïsten in Theater Kikker in Utrecht. Anke Noorman maakte de trailer.

Lieve en vereerde heer,

Het spijt me dat ik in Abbazia uw afzeggingsbriefje vond, niet uzelf. Op mijn reis door Dalmatië was het meestal slecht weer; alleen in Ragusa twee zonnige dagen; bovendien belandde ik aan het begin van de reis in een balneologencongres, de hotels en de boten zaten met de deelnemers volgepropt; veel van hen kende ik ook persoonlijk, het was nogal onaangenaam. Onder half-bekenden zijn, is de ergste vorm van eenzaamheid, niet van gezelligheid. Vanuit Abbazia, waar het ononderbroken regende, vluchtte ik snel naar huis. Het mooiste wat ik meebracht is de herinnering aan de resten van Salona, ik kan helemaal niet begrijpen waarom men daar niet verder en verder graaft; de aarde wegkrabben en het verleden vinden – hoe komt het dat nog niemand daar waanzinnig van is geworden? –  Lees verder »

lt. Gustl - mej. Else

In theater Kikker in 2007 en op vrijdag 2 oktober 2009 in De Snijzaal. Fotograaf Fran van der Hoeven.

Anatol

Foto's door David Adams genomen tijdens Mauerschau in de Stadsschouwburg Utrecht en door Fran van der Hoeven in het Grand Theatre. En als eerste opnames door Fran van der Hoeven genomen tijdens Dertien Rijen in Frascati.

Zelfmoord ten tijde van het Fin de Siecle

Henk Roozeboom interviewde voor Ons Utrecht van woensdag 30 september 2009 Margijn Bosch over Schnitzler en Freud en lt. Gustl - mej. Else.

Michiel Dijkstra interviewde voor UK van donderdag 15 oktober 2009 Vincent van den Berg.

Script Anatol

Ook in ringband te koop, hier in bijlage het script van Anatol, vertaling 't Barreland, maar ook aan te schaffen bij De Nieuwe Toneelbibliotheek, mooi opgemaakt en compleet gereviseerd, nummer 15. Te koop via www.denieuwetoneelbibliotheek.nl en in De Snijzaal.